Экстремалдылық теориясының философиялық-социологиялық негізі

Авторлар

  • A. T. Omarova Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
  • G. O. Abdikerova Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
        44 24

Кілттік сөздер:

төтенше жағдай, экстремалды жағдай, аномалдылық, экстремалдылық, экстре- мум, шекаралы жағдай, катастрофа, апат, флуктуация, қауіп, табиғи, антропотехногенді және со- циогенді құбылыстар, катаклизма, аномия.

Аннотация

Төтенше оқиғалардың стихиялық және экологиялық апаттар, технологиялық авария мен ка- тастрофалар, әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, әскери жанжалдар және басқа да экстремалды құбылыстар мен процестерден келетін қауіптер мен қиыншылықтар тенденциясы өсіп отыр.Сондықтан да, экстремалдылық пен қауіпсіздік теорияларының теориялық-әдістемелік негізі- нің қалыптасуының тарихи процесін сипаттау маңызды, себебі, сол арқылы халықты және террито- рияны азаматтық қорғау мен қауіпсіздік мәселесін шешудің қазіргі заманғы ғылыми амалдарының дамуы мен мазмұны  анықталады. Бұл мақалада экстремалдылықты танудың философиялық және социологиялық дәстүрі, синер- гетиканың жалпы жүйесінде қалыптасқан принциптері және экстремалдылық пен катастрофаның социологиялық теориялары жан-жақты қарастырылады. Сонымен бірге, теориялық-әдістемелік тұрғыда экстремалдылық теорияларының қалыптасуы мен негізгі мәселелер шеңбері талданады.

Библиографиялық сілтемелер

1. Гераклит. История античной диалектики. – М.: Мысль, 1972. – Гл. 4. – С. 71–97.
2. Аристотель. Сочинения: в 4 т. – М.: Мысль, 1976. – Т.1: Метафизика. – 550 с.
3. Кузанский Н. Сочинения: в 2 т.– М.: Мысль, 1979–1980. – Т.1: Диалог о становлении. Книги простеца. –1979. – С. 335–360.
4. Лейбниц Г. В. Сочинения: в 4 т. – М.: Мысль, 1982–1989. – Т. 3. – 1984. – 734 с.
5. Бабосов Е. М. Социальные последствия Чернобыльской катастрофы, пути их преодоления. – Минск: БТН-информ, 2001. – 220 с.
6. Гегель Г. Наука логики: в 3 т. – М.: Мысль, 1970–1972. – Т. 2: Учение о сущности. – 1971. – 248 с.
7. Арнольд В. И. Теория катастроф. – 3-е изд. – М.: Наука, 1990. – 128 с.
8. Можейко М.А. Становление теории нелинейных динамик в современной культуре: сравнительный анализ синергети- ческой и постмодернистской парадигм. – Минск: БГЭУ, 1999. – С. 8–34.
9. Haken, H. Synergetics Computers and Cognition, a Top-Down Approach to Neural Nets. – Berlin etc.: Springer-Verlag, 1991.
225 p.
10. Dynamical Systems / Ed.: V. J. Arnold, S. P. Novicov. – Berlin etc.: Springer-Verlag. – Vol. 7. – 1994. – 341 p.
11. Тоффлер О. Наука и изменение // Порядок из хаоса. Новый диалог человека с природой. – М.: Прогресс, 1986. – С. 11–33.
12. Бабосов Е. М. Катастрофы: социологический анализ. – Минск: Наука и техника, 1995. – 472 с.
13. Баранов Н. П. Экстремальная ситуация // Новейший филос. слов. / сост. А. А. Грицанов. – Минск: Книж. дом, 2003.
С. 839.
14. Дюркгейм Э. Самоубийство. Социологический этюд. – М.: Мысль, 1994. – 480 с.
15. Вебер М. Избранное. Протестанская этика и дух капитализма. – М.: Российская политическая энциклопедия, 2006.
–805 с.
16. Сорокин П. А. Социально-культурная динамика // Человек. Цивилизация. Общество. – М.: Астрель, 2006. – 429 с.
17. Парсонс Т. О структуре социального действия. – 2-е изд. – М.: Академ. проект, 2002. – 880 с.
18. Мертон Р. К. Социальная структура и аномия // Социол. исслед. – М.: Наука, 1992. – № 3. – С. 104–105.
19. Украинец А.А., Поташкин А.А. Чрезвычайные ситуации: экстремологический и социологический анализ: монография. – ГГТУ им. П.О. Сухого, 2007. – 209 с.
20. Томалинцев В. Н. Введение в социальную экстремологию: учеб.пособие. – СПб., 2005. – 220 с.
21. Бариев Э. Р. Чрезвычайные ситуации: образование и наука // Науч.-практ. журн. ГИИ МЧС Респ. – Беларусь, 2006. – Т. 1. – № 1. – С.4.


1. Geraklit. Istoria antichnoi dialektiki. – M.: Mysl, 1972. – Gl. 4. – P. 71–97.
2. Aristotel. Sochinenie: v 4 t. – М.: Mysl, 1976. – Т.1: Мeta�zika. – 550 p.
3. Kuzanskii, N. Sochinenie: v 2t.– М.: Mysl, 1979–1980. – Т.1: Dialog o stanoblenii. Knigi prostesa. –1979. – P. 335–360. 4 Leibnits G.B. Г. В. Sochinenie: v 4 t. – М.: Mysl, 1982–1989. – Т.3. – 1984. – 734 p.
4. Babosov E.M. Socialnye posledstbia Chernobylskoi katastrofy, puti ih preodoleniya. – Мinsk: BTN-inform, 2001. – 220 p.
5. Gegel, G. Nauka logiki: v 3 t. – М.: Mysl, 1970–1972. – Т.2: Usenie o sushnosti. – 1971. – 248 p.
6. Arnold, V.I. Teoria katastrofa. – 3 izd. – М.: Nauka, 1990. – 128 p.
7. Mozheiko, М. А. Stanolenie teorii nelineinyh dinamik v sobremennoi culture: srabnitelnyi analiz sinergeticheskoi I postmod- ernistskoi paradigm. – Мinsk: BGEU, 1999. – P. 8–34.
8. Haken, H. Synergetics Computers and Cognition, a Top-Down Approach to Neural Nets. – Berlin etc.: Springer-Verlag, 1991.
9. 225 p.
10. Dynamical Systems / Ed.: V. J. Arnold, S. P. Novicov. – Berlin etc.: Springer-Verlag. – Vol. 7. – 1994. – 341 p.
11. Toffler O. Nauka I izmenenie // Poryadok iz haosa. Novyi dialog cheloveka s prirodoi. – М.: Progress, 1986. – P. 11–33.
12. Babosov E. М. katastrofy: sociologicheskii analiz. – Мinsk: Nauka i tehnika, 1995. – 472 p.
13. Baranov N.P. Ekstremalnaya situasia // nobeishii los. slov. / sost. А. А. Grisanov. – Мinsk: Knish. dom, 2003. – P. 839.
14. Durkgeim, E. Samoubiistbo. Sociologicheskii etud. – М.: Mysl, 1994. – 480 p.
15. Veber, М. Izbrannoe. Protestanskaya etika I duh kapitalizma. – М.: Rossiiskaya politicheskaya ensiklopedia, 2006. –805 p.
16. Sorokin, P. А. Socialno-kulturnaya dinamika // Chelovek. Sivilizatsia. Obshestvo. – М.: «Astrel», 2006. – 429 p.
17. Parsons, Т. О structure socialnogo deistvia. – 2-e izd. – М.: Akadem. proekt, 2002. – 880 p.
18. Merton, R.К. Socialnaya struktura I anomia // Social. issled. – М.: Nauka, 1992. – № 3. – P. 104–105.
19. Ukrainets А.А., Potashkin А.А. Chrezbychainye situasii: ekstremologicheskii I sociologicheskii analis, Monograa. – GGTU im. P.O. Suhogo, 2007. – 209 p.
20. Tomalinsev V.N. Vbedenie v socialniu ekstremologiu: ucheb.posobie. – SPb., 2005. – 220 p.
21. Bariev E.R. Chrezbychainye situasii: obrazovanie i nauki // Nauch.-prakt. zhurn. GII MCHS Resp. Belarus. – 2006. – Т. 1,
№1. – P.4.

Жүктелулер

Жарияланды

2014-10-28

Как цитировать

Omarova, A. T., & Abdikerova, G. O. (2014). Экстремалдылық теориясының философиялық-социологиялық негізі. ҚазҰУ Хабаршысы. Психология және әлеуметтану сериясы, 50(3). вилучено із https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/571