Пcихологиядағы дарындылық мәселесі мен М. Мақатаевтың дарынды тұлғасы. Проблема гениальности в психологии и гениальная личность М. Макатаева
71 44
Ключевые слова:
дарындылық, дарынды тұлға, шығармашылық, адамның табиғаты, талант. гениальность, гениальная личность, креатив ность, природа человека, талант.Аннотация
Бұл мақалада дарындылық құбылысын зерттеу мен анықтаудың әртүрлі жолдары мен М. Мақатаевтың өмірі шығармашылығы мысал ретінде қарастырылған. Біздің зерттеуіміздің міндеттері дарынды мен дарындылық феноменіне мазмұндық талдау жүргізу, дарын дылық белгілерін айқындау, олардың қалыптасуы мен дамуы фак торларын көрсету, дарынды тұлғаның жеке қасиеттерін анықтаудан тұрады. Жоғарыдағы міндеттерді шешу үшін біз белгілі ақын тұлға М. Мақатаевтың оның шығармашылығы мен өмір жолына тарихи психологиялық зерттеу жасауға тырысамыз. Дарындылық – шығар машылық күшқуат көрінісінің жоғары дәрежесі, интеллектуалдылық пен шығармашылық қызметтің аса жоғары көрінісі. Олар адамзат өміріндегі дәуірді жасайтын жаңа ерекше жасампаздықты сапалы атқаруға жағдай жасайды, әлемді тұтастай және идеяларды қабыл дауда түбегейлі өзгеріске алып келеді. М. Мақатаев өз шығармашы лығында сол дәуірдің рухы мен мақсатниетін жырлаған өз дәуірінің ұлы болды. М. Мақатаев үлгісінде дарындылықты анықтаудағы негіз гі өлшем руханилық екені дәлелденді. В статье рассматриваются различные подходы к определению и исследованию феномена гениальности на примере жизни и твор чества М.Макатаева. Задачи нашего исследования состояли в про ведении содержательного анализа феномена гения и гениальности, выделении критериев, факторов ее формирования и развития, выяв лении личностных характеристик гениальной личности. Решение указанных задач опирается на материалы психологоисторического исследования личности признанного гения – М.Макатаева, его твор чества и жизненного пути. Гениальность – это наивысшая степень проявления творческих сил, высочайший уровень интеллектуального и творческого функционирования. Она позволяет создавать качест венно новые, уникальные творения на благо человечества, которые составляют эпоху в жизни общества, приводят к коренному сдвигу в восприятии идей и мира в целом. М.Макатаев был сыном своей эпохи, который отразил в своем творчестве ее дух и устремления. На примере М. Макатаева было доказано, что духовность является основополагающим критерием в определении гениальности.Библиографические ссылки
1 Кольцов Н. К. О по томстве великих людей // Родословная гениальности: из истории отечественной науки 20-х гг. – М. :Старая Басманная, 2008. – С. 203-211
2 Фи липченко Ю. А. Ин теллигенция и та ланты годов // Родословная гениальности: из ис тории отечественной науки
20-х гг. – М. :Старая Басманная, 2008. – С. 295-303
3 Кольцова В. А., Холондович Е. Н. Гениальность: психолого-историческое исследование// Психологический журнал, 2012, том 33. – № 2. – С. 101-118
4 Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2001). The propulsion model of creative contributions applied to the arts and letters. Journal of Creative Behavior, 35, 75-101
5 Мақатаев М. Шығармаларының толық жинағы: Төрт томдық. Қүраст. Орақазын Асқар. – Алматы: Жалын баспасы, 2001. – 448 б. Мысалдар ақын шығармаларының осы басылымы бойынша беріліп аталды.
6 Нәжімеденов Ж. Мұ қағали Мақатаевтың қолжазба мұрасы хақындаhttp://adebiportal. kz/mukagali-maкataevtyn-kolzhazba-murasy-khaynda.
7 Есім Ғ. Дін – ғылымның анасы. Мұқағали. – №1. – 2007. – 5-10 бб.
8 Мұқағали Күнделік. – Алматы, 2009. – 49 б.
1 Koltsov N.K. O potomstve velikih ludei// Rodoslovnaya genialnossty: iz istori otechestvennoy nauki 20-h gg. – M.: Ctra-raya Basmannaya, 2008. – C. 203-211
2 Filipchenko Y. A . Intelligentsya i talanty godov // Rodoslovnaya genialnossty: iz istori otechestvennoy nauki 20-h gg. . M. :Ctraraya Basmannaya, 2008. – S. 295-303
3 Koltsov V. A., Holondovich E. N. Genialnost: psychologo-historical issledovaniye // Psychologicheski Zhurnal, 2012, Volume 33, – №2. – С. 101-118
4 Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2001). The propulsion model of creative contributions applied to the arts and letters. Journal of Creative Behavior, – 35. – 75-101.
5 M. Makhtaev Shygarmalarynyng tolyk zhinagy: Tөrttomdyқ. Қүrast. Orakazyn Askar. – Almaty: Zhalyn baspasy, 2001. - 448 b. Mysaldar akyn shygarmalarynyng osy basylymy boyynsha berіlіp ataldy.
6 Nazhіmedenov Zh. Mukhagali Makataevtyng kolzhazba mұrasy haқynda http: //adebiportal. kz/mukagali-makataevtyn-kolzhazba-murasy-khaynda.
7 Esіm G. Dіn – gylymnyng Anasy. Mukhagali. – №1. – 2007. – 5-10 bb.
8 Mukhagali Kүndelіk. – Almaty, 2009. – 49 b.
2 Фи липченко Ю. А. Ин теллигенция и та ланты годов // Родословная гениальности: из ис тории отечественной науки
20-х гг. – М. :Старая Басманная, 2008. – С. 295-303
3 Кольцова В. А., Холондович Е. Н. Гениальность: психолого-историческое исследование// Психологический журнал, 2012, том 33. – № 2. – С. 101-118
4 Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2001). The propulsion model of creative contributions applied to the arts and letters. Journal of Creative Behavior, 35, 75-101
5 Мақатаев М. Шығармаларының толық жинағы: Төрт томдық. Қүраст. Орақазын Асқар. – Алматы: Жалын баспасы, 2001. – 448 б. Мысалдар ақын шығармаларының осы басылымы бойынша беріліп аталды.
6 Нәжімеденов Ж. Мұ қағали Мақатаевтың қолжазба мұрасы хақындаhttp://adebiportal. kz/mukagali-maкataevtyn-kolzhazba-murasy-khaynda.
7 Есім Ғ. Дін – ғылымның анасы. Мұқағали. – №1. – 2007. – 5-10 бб.
8 Мұқағали Күнделік. – Алматы, 2009. – 49 б.
1 Koltsov N.K. O potomstve velikih ludei// Rodoslovnaya genialnossty: iz istori otechestvennoy nauki 20-h gg. – M.: Ctra-raya Basmannaya, 2008. – C. 203-211
2 Filipchenko Y. A . Intelligentsya i talanty godov // Rodoslovnaya genialnossty: iz istori otechestvennoy nauki 20-h gg. . M. :Ctraraya Basmannaya, 2008. – S. 295-303
3 Koltsov V. A., Holondovich E. N. Genialnost: psychologo-historical issledovaniye // Psychologicheski Zhurnal, 2012, Volume 33, – №2. – С. 101-118
4 Sternberg, R. J., Kaufman, J. C., & Pretz, J. E. (2001). The propulsion model of creative contributions applied to the arts and letters. Journal of Creative Behavior, – 35. – 75-101.
5 M. Makhtaev Shygarmalarynyng tolyk zhinagy: Tөrttomdyқ. Қүrast. Orakazyn Askar. – Almaty: Zhalyn baspasy, 2001. - 448 b. Mysaldar akyn shygarmalarynyng osy basylymy boyynsha berіlіp ataldy.
6 Nazhіmedenov Zh. Mukhagali Makataevtyng kolzhazba mұrasy haқynda http: //adebiportal. kz/mukagali-makataevtyn-kolzhazba-murasy-khaynda.
7 Esіm G. Dіn – gylymnyng Anasy. Mukhagali. – №1. – 2007. – 5-10 bb.
8 Mukhagali Kүndelіk. – Almaty, 2009. – 49 b.
Загрузки
Опубликован
2015-04-01
Как цитировать
Tileubayeva, M. S., Kabakova, M. P., & Zharikbayev, K. B. (2015). Пcихологиядағы дарындылық мәселесі мен М. Мақатаевтың дарынды тұлғасы. Проблема гениальности в психологии и гениальная личность М. Макатаева. Вестник КазНУ. Серия психологии и социологии, 53(2). извлечено от https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/200
Выпуск
Раздел
Психология
