Балалар мен жасөспірімдер арасындағы зорлық-зомбылықты болжау және алдын алу

Авторлар

  • Ф. Сафуанов Ресей Федерациясы Денсаулық сақтау министрлігінің «В.П.Сербский атындағы психиатрия және наркология ұлттық медициналық ғылыми орталығы» Федералдық мемлекеттік бюджеттік мекемесі, Мәскеу, Ресей https://orcid.org/0000-0002-1703-7956
  • А. Құдайбергенова Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті; С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0009-0000-0219-2470
  • Э. Калымбетова Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0003-0345-2996
  • А. Урисбаева Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-0794-0519
  • А. Сулейменова С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті, Алматы, Қазақстан https://orcid.org/0009-0007-2606-1353

DOI:

https://doi.org/10.26577/JPsS202593205
        36 21

Аннотация

Бұл ғылыми зерттеу балалар мен жасөспірімдер арасындағы зорлық-зомбылық мәселесіне арналған. Зерттеудің мақсаты – отбасындағы және білім беру мекемелеріндегі зорлықтың таралуын анықтау және оған әсер ететін психологиялық және әлеуметтік факторларды зерттеу. Зерттеуде Т. В. Логинова әзірлеген арнайы сауалнама қолданылды. Сауалнамаға 13–17 жас аралығындағы 94 жасөспірім жасырын түрде қатысты. Мәліметтер IBM SPSS Statistics 26 бағдарламасы арқылы өңделді, Пирсонның хи-квадрат критерийі, Фишердің дәл тесті, Фи және Крамердің V коэффициенттері қолданылды. Зерттеу нәтижелері отбасылық қарым-қатынас пен агрессивті мінез-құлық арасында мағыналы байланыс бар екенін көрсетті. Сондай-ақ, білім деңгейі, әлеуметтік жағдайы және эмоционалды жай-күйі ескерілді. Зерттеу сандық және сапалық әдістерді ұштастырады. Теориялық маңыздылығы – жасөспірімдердің мінез-құлқына отбасы мен мектептің әсер ету механизмдерін түсіндіру. Практикалық маңыздылығы алынған деренктерді білім беру және әлеуметтік салаларда зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін қолдану болып табылады.

Түйін сөздер: зорлық-зомбылықтың алдын алу, балалар, жасөспірімдер, эмоционалды күй, агрессивті мінез-құлық.

Авторлардың биографиясы

Ф. Сафуанов, Ресей Федерациясы Денсаулық сақтау министрлігінің «В.П.Сербский атындағы психиатрия және наркология ұлттық медициналық ғылыми орталығы» Федералдық мемлекеттік бюджеттік мекемесі, Мәскеу, Ресей

В.П. Сербский атындағы Ұлттық медициналық психиатрия және наркология ғылыми орталығының профессоры, психология ғылымдарының докторы, Мәскеу, Ресей, e-mail: safuanov.f@serbsky.ru

А. Құдайбергенова, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті; С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті, Алматы, Қазақстан

(корреспондент-автор) - Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, жалпы және қолданбалы психология кафедрасының аға оқытушысы, С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті, коммуникативтік дағдылар кафедрасының профессор-ассистенті, Алматы, Қазақстан, е-mail: aizhank@list.ru

Э. Калымбетова, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Калымбетова Эльмира Кенесовна - Әл-Фараби атындағы  Қазақ ұлттық университеті, жалпы және қолданбалы психология кафедрасының доценті, Алматы, Қазақстан, е-mail: elmira.kalymbetova@mail.ru

А. Урисбаева, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы, Қазақстан

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, азаматтық құқық және азаматтық іс жүргізу, еңбек құқығы кафедрасының аға оқытушысы, urisbaevaainur_7@mail.ru

А. Сулейменова, С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті, Алматы, Қазақстан

С.Д. Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медициналық университеті, коммуникативтік дағдылар кафедрасының ассистенті, Алматы, Қазақстан, е-mail: suleimenova.assem@kazmnu.kz

Жүктелулер

Как цитировать

Сафуанов F., Құдайбергенова, А. ., Калымбетова, Е., Урисбаева, А. ., & Сулейменова, А. . (2025). Балалар мен жасөспірімдер арасындағы зорлық-зомбылықты болжау және алдын алу. ҚазҰУ Хабаршысы. Психология және әлеуметтану сериясы, 93(2), 52–62. https://doi.org/10.26577/JPsS202593205

Шығарылым

Том 93 № 2 (2025): ҚазҰУ Хабаршысы. Психология және әлеуметтану сериясы

Бөлім

Психология