ТҰРАҚТЫ ДАМУ МАҚСАТЫНДА МОНОҚАЛАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІН ЗЕРТТЕУ

Аннотация

Мақалада Қазақстандағы Шу, Жаңатас және Қаратау моноқалаларының әлеуметтік-экономикалық және экологиялық жағдайын талдауға арналған зерттеу нәтижелері келтірілген. Экологиялық сезімталдығы жоғары бұл моноқалалар біздің ғылыми жобамыздың назарына айналды, оның мақсаты олардың тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторларды анықтау болып табылады. Зерттеу осы ауылдардың әлеуметтік-экономикалық және экологиялық динамикасын қалыптастыратын факторларды түсініп қана қоймай, сонымен қатар Біріккен Ұлттар Ұйымы бекіткен тұрақты даму мақсаттарын жүзеге асыру тетіктерін зерттеуге бағытталған.

Бұл ғылыми зерттеудің мақсаты Қазақстандағы моноқалалардың әлеуметтік-экономикалық және экологиялық жағдайын талдау үшін негіз болып табылады. Негізгі міндет-олардың дамуына және сайып келгенде бүкіл аймақтың тұрақтылығына әсер ететін негізгі факторларды анықтау. Зерттеу барысында алынған деректер тек аталған өңірлерді ғана емес, сонымен қатар Қазақстан Республикасындағы ұқсас аумақтарды дамыту үшін маңызды мәнге ие. Зерттеу аясында БҰҰ-ның шет қалаларда белгілеген тұрақты даму мақсаттарын іске асыру тетіктері де зерттелді. Бұл шетелде және зерттелетін моноқалалар контекстінде қолданылатын тұрақты даму тәсілдеріндегі ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтауға мүмкіндік берді. Зерттеу әдістемесі сандық әлеуметтанулық әдісті, атап айтқанда сауалнаманы қолдануды қамтыды. Сонымен қатар, статистикалық және салыстырмалы талдау жүргізілді. Бұл өңірде көптеген даму жоспарларының болуына қарамастан, даму жоспарларын әзірлеу кезінде өңірлердің ресурстары мен әлеуетін есепке алудың нақты әдістемесінің болмауы ескерілді.

Жұмыстың ғылыми маңыздылығы жоғарыда аталған моноқалалардың әлеуметтік-экономикалық және экологиялық жағдайын талдауға бағытталған кешенді зерттеу жүргізу болып табылады. Бұл зерттеу осы өңірлердің тұрақты дамуына әсер ететін негізгі факторларды, сондай-ақ БҰҰ шет қалаларда бекіткен тұрақты даму мақсаттарын іске асыру тәсілдерін анықтауға мүмкіндік берді. Жұмыстың практикалық маңыздылығы Зерттеу нәтижелері моноқалалар мен ұқсас өңірлердің тұрақты дамуын қамтамасыз ету үшін қажетті нақты стратегияларды әзірлеу және шешімдер қабылдау үшін құнды дерекқор болып табылатындығында.

Алынған деректер осы моноқалалар мен іргелес өңірлердің даму жоспарларын әзірлеу үшін құнды ресурс болып табылады. Зерттеу нәтижелері аймақтардың бірегей ерекшеліктерін ескеретін және олардың тұрақты дамуына ықпал ететін нақты стратегияларды әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін. Осылайша, зерттеу экологиялық аспектілер мен әлеуметтік-экономикалық факторларды ескере отырып, аймақтық қауымдастықтардың даму стратегиялары туралы білім саласын байыта отырып, экологиялық сезімталдығы жоғары моноқалалардың тұрақты даму факторларын түсінуге айтарлықтай үлес қосты

Түйінді сөздер: тұрақты даму, моноқала, экономикалық даму, әлеуметтік даму, экологиялық даму, тұрақты даму мақсаттары.