ПРОБЛЕМЫ АДАПТАЦИИ И ДЕЗАДАПТАЦИИ В ПРОЦЕССЕ СЕМЕЙНОГО ВОСПИТАНИЯ И СОЦИАЛИЗАЦИИ ЛИЧНОСТИ

Авторлар

  • M. V. Kolyaeva Южно-Казахстанский гуманитарный институт имени М. Сапарбаева, Республика Казахстан, г. Шымкент
        45 28

Кілттік сөздер:

социализация, мотив, мотивация достижения успеха, идентичность. әлеуметтену, табысқа жету мотивациясы, сәйкестілік.

Аннотация

В данной статье изложены результаты психологического исследова­ния проблемы адаптации и дезадаптации в процессе семейного воспи­тания и социализации личности, которая представляет собой сложный феномен. Это находит отражение уже в отсутствии однозначности в от­ ношении ее определения. Высвечено то, на что не обращалось внимания другими. Социализация – это процесс не пассивного, а иногда не осозна­ваемого усвоения субъективного опыта. Вообще полемика исследователей по поводу активности – пассивности была спровоцирована социологичес­кой структурнофункциональной теорией Т. Парсонса. В ней социализа­ция представлена как процесс социальной адаптации без учета активности и вариабельности поведения личности на всех этапах развития. Бұл мақалада күрделі процесс болып табылатын отбасы тәрбиесі мен тұлғаның әлеуметтену процесінің адаптациялануы мен дезадапта­циялануы мәселесінің психологиялық зерттеулерінің нәтижесі берілген. Бұл оны анықтауға қатысты белгісіз болмағандығынан көрініс табады. И.С. Кон әлеуметттену процесін «қоғамның жас стратификация контек­сінде, және мәдениет ұрпақтардың арасындағы тұрғысында, сондай­ақ тұлғаның қалыптастыру тұрғысында көруге болады деп атап көрсетеді. Бұл логиканың мазмұны мен маңыздылығына назар аударсақ, әлеу­меттік құрылымды, әлеуметтену бөлімдердің арақатынасын, сол субъек­тінің ішкі белсенділігін бірінші орынға жылжытады. Екіншіден, кейбір авторлар оны процесс ретінде, кейбірулері процестің нәтижесі ретінде қарастырады. Мысалы, әлеуметтену «ол қоғамның толыққанды мүшесі ретінде мүмкіндік беретін жеке білім, нормалар мен құндылықтар жүйе­сін үйренеді, ол арқылы барлық әлеуметтік және психикалық процестер­дің жиынтығы. Басқа тұрғыдан алғанда, әлеуметтену – бұл «индивидтің әлеуметтік тәжірибені меңгеру процесі мен нәтижесі және оны кейіннен белсенді молайту болып табылады. Сонымен қатар, К. Данцигер мен И.С. Конның пікірі бойынша, әлеуметтену көп деңгейде өздігінен немесе толық бағытталған әлеуметтік әсер арқылы жүзеге асуы мүмкін. Бірақ соңғысы кең мағынада тәрбиеге жақын. Әлеуметтенудің кенеттен және стихиялы әсері тұлғаның қалыптасуына ықпалын тигізеді. Мысалы, қо­ғамдағы жастардың дүниетанымы тұлғаның дамуы екіталай.

Библиографиялық сілтемелер

1 Реан А.А. Психология изучения личности. – СПб.: Питер, 1999. – 480 с.
2 Змановская Е.В. Психология девиантного поведения. – СПб.: Питер, 2002. – 437 с.
3 Годфруа Ж. Что такое психология. – М.: Мир, 1992. – Т. 2. – 473 с.
4 Клейберг Ю.А. Психология девиантного поведения: учебное пособие. – М.: Академия, 2001. – 305 с.
5 Намазбаева Ж.И. Развитие личности умственно отсталых школьников. – Алма-Ата: Мектеп, 1976. – 51 с.
6 Елисеев О.П. Конструктивная типология и психодиагностика личности. Практическая психология. – Псков: ПИНЛ, 1994. – 279 с.
7 Кун Т. Структура научных революций. – М.: Наука, 1977. – 302 с.

1 Rean A.A. Psihologija izuchenija lichnosti. – SPb.: Piter, 1999. – 480 s.
2 Zmanovskaja E.V. Psihologija deviantnogo povedenija. – SPb.: Piter, 2002. – 437 s.
3 Godfrua Zh. Chto takoe psihologija. – M.: Mir, 1992. – T. 2. – 473 s.
4 Klejberg Ju.A. Psihologija deviantnogo povedenija: uchebnoe posobie. – M.: Akademija, 2001. – 305 s.
5 Namazbaeva Zh.I. Razvitie lichnosti umstvenno otstalyh shkol’nikov. – Alma-Ata: Mektep, 1976. – 51 s.
6 Eliseev O.P. Konstruktivnaja tipologija i psihodiagnostika lichnosti. Prakticheskaja psihologija. – Pskov: PINL, 1994. – 279 s.
7 Kun T. Struktura nauchnyh revoljucij. – M.: Nauka, 1977. – 302 s.

Жүктелулер

Как цитировать

Kolyaeva, M. V. (2015). ПРОБЛЕМЫ АДАПТАЦИИ И ДЕЗАДАПТАЦИИ В ПРОЦЕССЕ СЕМЕЙНОГО ВОСПИТАНИЯ И СОЦИАЛИЗАЦИИ ЛИЧНОСТИ. ҚазҰУ Хабаршысы. Психология және әлеуметтану сериясы, 55(4). вилучено із https://bulletin-psysoc.kaznu.kz/index.php/1-psy/article/view/265