Оқушылардың ризоматикалық және клиптік ойлауы: өзін-өзі реттеу және синергетикалық тәсіл

Аннотация

Оқушылар мен студенттердің қазіргі буынының ерекше сипаты – олардың клиптік ойлауы. Клиптік ойлаудың ерекшелігі ақпаратты қабылдаудың қарапайымдылығымен, тұжырымдардың шапшаңдығымен, ойлаудың тұрақтылығымен және стереотипті ойлаумен байланысты болады. Әдебиеттерді талдау негізінде клиптік ойлаудың ерекшелігі ақпаратты жеңілдетілген қабылдаумен, қорытынды жасауға асығумен, тұрақсыздықпен және стереотиптік ойлаумен байланысты екендігі көрсетілген. Ғалымдар мақалада қазіргі пост-классикалық ғылымдағы ризоматикалық ойлау идеяларын талқылайды. «Ризоманың» бейнесі рефлексия жолдарының тармақталуының көптігімен, желі орталығы жоқ жерде және ашық ортада таралуымен байланысты. Мақалада клиптік және ризоматикалық ойлаудың ерекшеліктері, олардың бірлігі мен айырмашылығы талданады. Ризоматикалық ойлауды синергетикалық тәсілмен байланыстыруға, психосинергетика негізінде қарастыруға болады деген болжам ұсынылады. Авторлардың тағы бір жорамалы: танымдық іс-әрекеттің өзін-өзі басқару дағдыларын игеру, өзін-өзі көрсету арқылы клиптік ойлауды негізге алуы мүмкін. Зерттеудің практикалық бөлімінде Қазақстандағы мектеп оқушыларына сандық буын және клиптік ойлау туралы әлеуметтік сауалнама жүргізілген. Нәтижесінде оқушылардың 77%-ы қоғамда клиптік ойлауды ажырататыны анықталды. Мақалада сондай-ақ, мектеп оқушыларының сандық буын дегеніміз не және клиптік ойлаудың басқа ойлау түрлерінен айырмашылығы неде деген сұраққа ашық және ерекше жауаптары келтірілген.

Түйін сөздер: ризоматикалық ойлау, клипті ойлау, психосинергетика, өзін-өзі реттеу.