Азаматтар мен мемлекет арасындағы манипуляциялық-ойын әрекетінің ерекшеліктері

Аннотация

Азамат пен мемлекет арасындағы қарым-қатынаста болатын сенімсіздік манипуляциялық-ойын өзара әрекеттесуінің үстемдігіне әкеледі, бұл азаматтық бірегейліктің дамуына да, олардың арасындағы серіктестік қатынастардың орнатылуына да кедергі келтіреді. Бұл мақаланың мақсаты - жеке тұлға мен мемлекет арасында қалыптасқан салауатты және деформацияланған қатынастарды зерттеуді одан әрі тұжырымдау (атап айтқанда, азамат пен мемлекеттің манипуляциялық және ойын өзара әрекеттесуін талдау). Бұрын автор жасаған, мемлекет бастамашылық еткен ойындардың сипаттамасымен негізделген «азаматтық ойындардың» теориялық моделі: «Паразит» азаматтық ойынының «айна бейнесі» болып табылатын ойын, сондай-ақ «сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес» асимметриялық ойыны мақалада ұсынылған жеке тұлға мен мемлекет қатынастарында қолданылатын симметриялы және асимметриялық ойындар тұжырымдамасымен толықтырылады.

Зерттеудің әдіснамалық негізі ретінде Эрик Берннің транзакциялық талдауы және өзіндік агенттік тәсілі қолданылды. Мақалада осындай симметриялы ойындар - «Паразит» және «маған өз пайдаңыз үшін бәрін беріңіз», сондай-ақ мемлекет бастаған асимметриялық ойын – «сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес» талданады. Зерттеу барысында манипуляциялық ойын өзара әрекеттесуі жеке тұлға мен мемлекеттің салауатты қарым-қатынасын алмастырады деген қорытындыға келді. Ол салауатты қарым-қатынастың суррогаты болып табылатын және бар мәселелерді шешуге еліктейтін психологиялық (саяси) пайдаға қол жеткізуге (Берн түсінігінде) бағытталған ойындар деп аталады. Мақаланың ғылыми құндылығы осы жерде ілімнің қолданылуымен анықталады азамат пен мемлекеттің қарым-қатынасына транзакциялық талдау жасау; мақаланың практикалық құндылығы манипуляциялық-ойын өзара әрекеттесу нысандарын ашу болып табылады, бұл оны ұтымды серіктестіктермен алмастыру жолдарын табуға мүмкіндік береді.

Түйін сөздер: азаматтық сәйкестілік, ойындар, манипуляциялық өзара әрекет, қарым-қатынас, мемлекет.