Қалыпты және артық салмақы бар әйелдердің өзін-өзі бағалауын, күресу стратегияларын және диеталық мінез-құлқын зерттеу
DOI:
https://doi.org/10.26577/JPsS.2022.v80.i1.04Аннотация
Бұл мақала қалыпты және артық салмағы бар әйелдерде өзін-өзі бағалауды, күресу страте- гияларын және тамақтану тәртібін зерттеуге арналған. 2021 жылдың шілде-қазан айларында 30 мен 65 жас аралығындағы әйелдер іріктемесінде эмпирикалық зерттеу жүргізілді. Зерттеуге барлығы 80 әйел қатысты. Талдау үшін біз корреляция процедураларын, кластерлік, жиілікті талдауды, сондай-ақ деректердің таралу сипатын және психодиагностикалық әдістерді ескере отырып, параметрлік емес статистиканың басқа әдістерін қолдандық. Зерттеу артық салмақты және қалыпты салмақты әйелдердің өздерінің дене имиджін өзін-өзі бағалауы және тамақтану тәртібінің түрлері бойынша айтарлықтай статистикалық айырмашылықтар бар екенін анықтады. Артық салмағы бар әйелдер қалыпты салмағы бар әйелдерге қарағанда эмоционалды тамақтану тәртібімен сипатталады. Дене салмағының индексі мен күресу стратегияларын қолдану ерекшеліктері, яғни күйзеліске қарсы тұрудың қолайлы тәсілдері арасындағы байланыс анықталды. Сонымен, әйелдің дене салмағының индексі неғұрлым жоғары болса, соғұрлым ол бейімделмейтін күрес стратегиясын таңдайды: «қашу-қашу».
Корреляциялық талдау дене салмағының индексі мен жеке адамның өз денесіне субъективті
қанағаттану/қанағаттанбау дәрежесі арасында сенімді маңызды корреляция бар екенін көрсетті: дене салмағының индексі неғұрлым жоғары болса, қанағаттанбаушылық соғұрлым жоғары болады. Дене салмағының индексі жоғары әйелдерде эмоционалды тамақтану тәртібі жиі кездеседі, ал дене салмағының индексі төмен әйелдерде шектеуші тамақтану тәртібі бар екені анықталды. Жалпы алғанда, тестілеуден өткен әйелдер жоғары бейімділікпен өзін-өзі бағалаудың барабар деңгейін көрсетті. Жиілікті талдау сауалнамаға қатысқан әйелдердің барлығының 100% өзін-өзі бағалаудың жеткілікті жоғары деңгейіне ие екенін растайды, сондықтан субъектілердің 80% -ы өзін-өзі бағалаудың тұрақты адекватты деңгейін көрсетті, ал сыналушылардың 20% -ы өте жоғары өзін-өзі бағалауды көрсетті. Корреляциялық талдау дене салмағының индексі мен тестіленген әйелдердің жалпы өзін-өзі бағалау деңгейі арасында ешқандай байланыс көрсетпеді. Бұл артық салмақ пен семіздік сіздің жалпы өзін-өзі бағалауыңызға әсер етпейді дегенді білдіреді. Алынған нәтижелер күресудің сындарлы стратегияларын және күресу ресурстарын әзірлеуге, артық салмағы бар әйелдерде тамақтану бұзылыстарын түзетуге бағытталған неғұрлым тиімді мақсатты психологиялық араласуды жасауға мүмкіндік береді.
Түйін сөздер: артық салмақ, тамақтану тәртібі, өзін-өзі бағалау, күресу стратегиялары.
